Tên di sản : Đình làng Bồng Trung

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di sản : Di tích kiến trúc nghệ thuật

Sô quyết định : Số 75/ VHQĐ

Giới thiệu

Đình quay mặt theo hướng Đông. Phía trước có con đê lớn và dòng sông Mã, phía sau và hai bên tả hữu đều là làng xóm.

Cấu trúc đình gồm 5 gian, 16 cột cái, 10 cột quân (đểu bằng lim). Vì kèo được trang trí hổ phù và lá cúc cách điệu. Kẻ bẩy tất cả đều trang trí hình rồng. Đình có 4 cửa ra vào (đều đã bị thay thế). Mái lợp bằng loại ngói mũi hài to thời Nguyễn.

Diện tích của Đình là dài 16,15m; rộng 6,50m; hiên rộng 1m; vì ở sát đê nên sân chỉ có chiều rộng là 4,20m và dài 16,15m.

Hai cột nanh sát đốc đình rộng 0,75m; mặt được đắp bằng gạch và chát vữa tam hợp.

Kiến trúc vì kèo theo kiểu chồng rường kẻ bẩy, bên trên khóa giang là các con rường (gồm 5 con) chồng lên nhau đến tận thượng lương. Bên dưới khóa giang là các con kẻ bẩy chạy đua ra để tạo thành hiên trước và hiên trước được làm cho để rộng ra.

Quy mô đình thuộc loại vừa phải vì b��� thực dân Pháp càn quét và tấn công nhiều lần, cộng với thời gian và sự biến thiên của lịch sử khác, cho nên nội thất của đình đã bị mất mát gần hết. Hiện  nay, trong đình chỉ còn một bàn thờ (hương án) bằng gỗ có bát hương và ảnh cụ Tống Duy Tân mới sưu tầm từ con cháu cụ Hoàng Bật Đạt (một lãnh tụ ở Ba Đình) ở Hậu Lộc Về.

Ngoài ra còn một tấm bia đình nhưng đã bị mờ chữ không dập và ghi chép toàm văn được.

Mặc dù nội thất không còn gì đáng kể, song việc còn tồn tại ngôi đình như Đình Bồng Trung – nơi tế cờ khởi nghĩa – nơi có Hội nghị văn thân toàn tỉnh – nơi gắn cuộc đời và sự nghiệp của các nhà yêu nước anh hùng như Tống Duy Tân và Lê Điếm – nơi chứng kiến  những cuộc chiến đấu của nghĩa quân Hùng Lĩnh với giặc Pháp xâm lược…vẫn mãi mãi là một di tích bảo tàng vô giá và ý nghĩa đặc biệt để minh chứng cho một thời kỳ lịch sử vô cùng oanh liệt của nhân dân ta hồi đầu thế kỉ XIX.